Ateroskleroz, kan damarlarının iç duvarında yağ ve kolesterol birikimi ile oluşan plakların zamanla sertleşip damarın iç çapını daraltmasıdır. Plağın yırtılması veya çatlaması, kanın bu alanda pıhtılaşmasına neden olabilir. Pıhtı, arterin tamamen tıkanmasına yol açabilir, bu da kalp kasının beslenememesi ve ölmesi anlamına gelir. Kalp krizi, tıbbi terminolojide “miyokard enfarktüsü” olarak da adlandırılır.
Kalp Krizi Neden Olur?
Ateroskleroz, koroner arterlerin iç duvarında yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikerek sert plaklar oluşturmasıdır. Zamanla bu plaklar büyüyebilir ve damarın içini daraltır. Plakların Çatlaması, damar duvarında oluşan plağın çatlaması veya yırtılması, kanın bu alanda pıhtılaşmasına yol açar. Bu pıhtı, damarı hızla tıkayarak kan akışını keser ve bu da büyük sorun teşkil eder.
Koroner Arter Spazmı, Koroner arterlerin geçici olarak daralıp genişlemesi durumudur. Bu durumda, arterde plak oluşumu olmasa bile, damarın spazma girmesi de neden olur. Aşırı fiziksel efor, özellikle alışık olmadığınız bir aktivite, riski arttırabilir, özellikle zaten kalp rahatsızlığı olan bireyler için. Şiddetli enfeksiyonlar, kan pıhtılaşmasını artıran durumlar veya inflamasyon, kalp krizi riskini arttırır.
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizi, bazen belirgin belirtilerle kendini gösterirken, bazen de daha az belirgin semptomlarla ortaya çıkabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı insanlar tipik belirtileri yaşarken, diğerleri daha hafif semptomlar yaşayabilir. Eğer bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, acil tıbbi yardım almanız hayati öneme sahiptir.
- Göğüs kısmında yoğun basınç, sıkışma ya da yanma hissi.
- Ani başlayan veya fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan nefes alıp vermede zorluk.
- Kollar, omuzlar, sırt, boyun, çene veya midede ağrı ya da rahatsızlık.
- Aniden başlayan soğuk terleme.
- Bazen mide bulantısı kusma gibi mide rahatsızlığı şeklinde belirti gösterir.
- Ani baş dönmesi veya baygınlık hali.
Kalp Krizi Risk Faktörleri Nelerdir ?
Sigara, koroner arter hastalığı riskini artıran en önemli risk faktörlerinden biridir. Nikotin, kan basıncını yükselterek kalbe ekstra stres yaratırken, karbon monoksit ise kalp kasının alabileceği oksijen miktarını azaltır. Yüksek LDL (kötü kolesterol) seviyeleri ve düşük HDL (iyi kolesterol) seviyeleri riskini artırabilir. Yüksek kan basıncı, kalp kasını zorlar ve koroner arterleri daraltabilir.
Aşırı kilolu veya obez olmak, diğer risk faktörlerini de tetikler, özellikle yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı ve diyabet. Diyabet riski artırabilir, özellikle kan şekerini kontrol altında tutmazsanız. Düzenli fiziksel aktivite, kan basıncını ve kolesterol seviyelerini düşürebilir. Fazla alkol tüketimi, yüksek kan basıncını tetikleyebilir.
Erkeklerde 45 yaş ve üstü, kadınlarda ise 55 yaş ve üstü kalp krizi riskini artırabilir. Erkeklerin riski kadınlardan daha yüksektir, ancak menopoz sonrası kadınların riski artar.
Ailenizde kalp hastalığı öyküsü olan birinci derece akrabalarınız (anne, baba, kardeş) varsa, riskiniz artabilir. Belirli etnik gruplar, özellikle Afrika kökenli Amerikalılar, daha yüksek risk taşır.
Birçok risk faktörü değiştirilebilir. Sigarayı bırakmak, sağlıklı bir diyet benimsemek, düzenli olarak egzersiz yapmak ve sağlık durumunuzu düzenli olarak kontrol ettirmek, riski azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak almak ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmak da önemlidir.
Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri Nedir?
Tedaviye başlamadan önce, doktor genellikle EKG, kan testleri ve koroner anjiyografi gibi testlerle tanıyı doğrular. Kalp krizi tedavisinin amacı, kalp kasına oksijenli kan akışını hızla geri kazandırmak, hasarı sınırlamak ve daha sonraki komplikasyonları önlemektir.
Öncelik iyileşme açısından ilaç tedavisine başvurulur. Kalp damar hastalıkları alanında uzman doktorun kontrolü altında kullanmanız oldukça önemlidir. Hekiminiz tarafından yapılan erken teşhis ile hastalığın ciddi boyutlara ulaşması önlenir.
Percutaneous Coronary Intervention, prosedürü daralmış veya tıkanmış koroner arteri genişletmek için bir balon kateteri kullanılır. Aynı zamanda stent yerleştirilerek damarın açık kalması sağlanabilir.
Koroner Arter Baypas Cerrahisi, tıkanık arterleri “bypass” etmek için kalbin diğer bölgelerinden alınan damarlar kullanılır. Bu, kanın tıkalı bölümü atlayarak normal şekilde akmasını sağlar.
Aritmi tedavisi, kalp krizi sonrası bazı hastalar kalp ritminde bozukluklar (aritmiler) yaşayabilir. Aritmiler için ilaçlar veya tıbbi cihazlar kullanılır.